Ka偶dy rodzaj tworzywa sztucznego stanowi zagro偶enie dla 艣rodowiska, nie tylko ze wzgl臋du na swoj膮 g臋sto艣膰 lub potencja艂 szkodliwo艣ci, ale tak偶e ze wzgl臋du na ilo艣膰 produkt贸w, kt贸re mog膮 by膰 wykonane z tego materia艂u.
Nie ma w膮tpliwo艣ci, 偶e tworzywo sztuczne jest wa偶nym materia艂em dla przemys艂u i w codziennym 偶yciu, przynosz膮cym niezliczone korzy艣ci. Problem le偶y w ilo艣ci plastiku, kt贸r膮 zu偶ywamy i wyrzucamy.
Cho膰 odkryto j膮 oko艂o 1860 roku, wyroby z tego materia艂u zacz臋to wytwarza膰 mi臋dzy ko艅cem XIX a pocz膮tkiem XX wieku.
Jego proces otrzymywania pochodzi z ekstrakcji 偶ywic i innych substancji wchodz膮cych w sk艂ad ropy naftowej, w celu zastosowania procesu polimeryzacji.
Materia艂 ten s艂ynie z ci膮gliwo艣ci, nie jest ci臋偶ki, jest funkcjonalny jako izolator termiczny, wodoszczelny i jest ekonomiczny.
Z czasem opracowano r贸偶ne rodzaje tworzyw sztucznych, kt贸re s膮 dostosowane do potrzeb ka偶dej firmy i produkt贸w, kt贸re wytwarzaj膮 z tego surowca.
Niekt贸re tworzywa sztuczne mo偶na zaklasyfikowa膰 jako kompostowalne, poniewa偶 s膮 najmniej szkodliwe dla 艣rodowiska. Inne preferowane s膮 do recyklingu.
Istniej膮 jednak pewne rodzaje tworzyw sztucznych, kt贸re nie mog膮 by膰 poddane recyklingowi, zw艂aszcza w przypadku zmieszania z innymi rodzajami produkt贸w, w celu uzyskania innego surowca.
Przeczytaj dalej, aby dowiedzie膰 si臋 wi臋cej o rodzajach tworzyw sztucznych, kt贸re istniej膮, a tak偶e o zaletach i wadach ich stosowania.
Table of Contents
Rodzaje tworzyw sztucznych i ich identyfikacja
Od czasu jego odkrycia opracowano r贸偶ne rodzaje tworzyw sztucznych. Ka偶da z nich, ze wzgl臋du na sw贸j sk艂ad, ma inne funkcje, a tak偶e r贸偶ny wp艂yw na spo艂ecze艅stwo i 艣rodowisko.
Istniej膮 tworzywa sztuczne, kt贸re mog膮 by膰 ponownie wykorzystane i poddane recyklingowi, inne, kt贸re s膮 wykorzystywane do produkcji kompostu i inne, kt贸re maj膮 specjaln膮 metod臋 usuwania, poniewa偶 przyczyniaj膮 si臋 do zwi臋kszenia zanieczyszczenia.
Dlatego te偶 stworzono kod identyfikacyjny z tworzywa sztucznego lub 偶ywicy, kt贸ry dzia艂a na skal臋 mi臋dzynarodow膮 i jest wykorzystywany przez przemys艂.
Jego g艂贸wn膮 funkcj膮 jest informowanie firm o materia艂ach sk艂adaj膮cych si臋 na ka偶dy rodzaj tworzyw sztucznych oraz o zanieczyszczeniach, jakie powoduj膮 one dla 艣rodowiska.
Kod identyfikacyjny tworzywa sztucznego sk艂ada si臋 z siedmiu rodzaj贸w tworzyw sztucznych. Ka偶dy typ jest identyfikowany poprzez umieszczenie numer贸w od 1 do 7 w tr贸jk膮cie M枚biusa, kt贸ry reprezentuje recykling.
Tworzywa sztuczne typu 1 i 7 musz膮 by膰 ostro偶nie poddawane recyklingowi, typy 2, 4 i 5 s膮 bezpieczne i 艂atwe do recyklingu, a typy 3 i 6 to tworzywa szkodliwe.
Poli(tereftalan etylenu)
Politereftalan etylenu – lepiej znany jako PET – jest otrzymywany poprzez przetwarzanie glikolu etylenowego lub kwasu tereftalowego metod膮 zwan膮 polikondensacj膮.
Jest on u偶ywany do produkcji butelek, kt贸re b臋d膮 u偶ywane do przechowywania r贸偶nego rodzaju napoj贸w, poniewa偶 nie pozwala na przedostanie si臋 tlenu po zamkni臋ciu i pozwala na zobaczenie zawarto艣ci butelki, poniewa偶 s膮 one przezroczyste.
Ten rodzaj tworzyw sztucznych nie generuje wysokich koszt贸w w procesie recyklingu, dlatego jest realn膮 opcj膮 dla firm, zw艂aszcza tych, kt贸re prowadz膮 masow膮 sprzeda偶 napoj贸w, takich jak firmy produkuj膮ce napoje bezalkoholowe.
Recykling tego tworzywa sztucznego mo偶e by膰 wykorzystywany do produkcji nowych butelek lub do wytwarzania w艂贸kien do produkcji lin, 艣piwor贸w, poduszek i dywan贸w.
Polietylen wysokiej g臋sto艣ci
Drugim rodzajem tworzywa sztucznego jest polietylen wysokiej g臋sto艣ci lub HDPE, kt贸ry jest otrzymywany z u偶yciem etylenu. Jest odporny, uniwersalny do przechowywania p艂yn贸w i mo偶e wytrzyma膰 wysokie temperatury.
Aby przekszta艂ci膰 to tworzywo w dowolny produkt, stosuje si臋 metody rozdmuchu, rotomouldingu, wyt艂aczania i wtrysku.
Tworzywo to jest u偶ywane do produkcji pojemnik贸w zawieraj膮cych 艣rodki spo偶ywcze, takie jak olej, mleko i sok, lub produkty czyszcz膮ce, takie jak detergenty lub oleje do pojazd贸w.
W wyniku recyklingu HDPE powstaj膮 nowe pojemniki, garnki, pojemniki do przechowywania 偶ywno艣ci lub pojemniki na odpady.
Polichlorek winylu
Polichlorek winylu lub PCW jest rodzajem tworzywa sztucznego, kt贸re powstaje przez po艂膮czenie etylenu z chlorem, kt贸ry nast臋pnie zostaje przekszta艂cony w chlorek winylu.
Poprzez poddanie chlorku winylu procesowi polimeryzacji otrzymuje si臋 ostatecznie polichlorek winylu.
Aby wykona膰 produkty z tego materia艂u, konieczne jest zmieszanie go z dodatkami, kt贸re nadaj膮 mu w艂a艣ciwo艣ci elastyczne lub sztywne, w zale偶no艣ci od produktu ko艅cowego, kt贸ry b臋dzie wykonany z tego surowca.
Jest to mocny i niewa偶ki rodzaj tworzywa sztucznego. Jest on jednak klasyfikowany jako toksyczne tworzywo sztuczne ze wzgl臋du na sw贸j proces produkcyjny.
PCV jest u偶ywany do produkcji sprz臋tu medycznego, rur, narz臋dzi budowlanych, a nawet obuwia.
Proces ich recyklingu jest uci膮偶liwy i toksyczny, wi臋c rzadko odbywa si臋 on w obr臋bie bran偶.
Polietylen ma艂ej g臋sto艣ci
Innym rodzajem tworzywa sztucznego jest LDPE lub polietylen ma艂ej g臋sto艣ci, dla kt贸rego jest on produkowany z gazem ziemnym.
Jest to materia艂 ci膮gliwy, kt贸ry jest przetwarzany tymi samymi metodami co polietylen wysokiej g臋sto艣ci: wyt艂aczanie, rozdmuchiwanie, rotomoulding i wtrysk.
Ponadto s艂ynie w firmach z niskich koszt贸w, elastyczno艣ci, przejrzysto艣ci i odporno艣ci.
S艂u偶y do produkcji toreb, owijania tworzyw sztucznych i izolacji. Produkty te mog膮 by膰 r贸wnie偶 ponownie przetworzone z materia艂贸w pochodz膮cych z recyklingu.
Polipropylen
Polipropylen jest tworzywem termoplastycznym wytwarzanym w procesie polimeryzacji propylenu. Jest to twardy, odporny na wysok膮 temperatur臋 plastik, kt贸ry nie jest ci臋偶ki.
S艂u偶y do produkcji pojemnik贸w zawieraj膮cych jogurt, pokrywy pojemnik贸w, naczynia, s艂omki, opakowania lub nakr臋tki od butelek.
Jest to tworzywo sztuczne, kt贸re mo偶e by膰 poddane procesowi recyklingu w celu wytworzenia pude艂ek zawieraj膮cych akumulatory samochodowe, belki i rury.
Polistyren
Polistyren jest tworzywem sztucznym, kt贸re dzieli si臋 na dwa rodzaje: polistyren krystaliczny i polistyren wysokoudarowy.
Krystaliczny polistyren pochodzi z ropy naftowej i charakteryzuje si臋 b艂yszcz膮cym i przezroczystym jak szk艂o szk艂em. U偶ywany jest do produkcji niet艂uk膮cych si臋 szkie艂 i butelek.
Natomiast polistyren wysokoudarowy otrzymywany jest z okluzji polibutadienowych, co czyni go tworzywem odpornym i plastycznym.
Opr贸cz tych cech, jest to tworzywo sztuczne cz臋sto stosowane w budownictwie ze wzgl臋du na swoj膮 jako艣膰 izolacyjn膮.
Polistyren u偶ywany jest do produkcji rurek, prysznic贸w, kubk贸w i tacek.
Jest to skomplikowany materia艂 do recyklingu, poniewa偶 do jego redukcji potrzebne jest du偶e 藕r贸d艂o energii cieplnej.
Inne tworzywa sztuczne
Pozosta艂e istniej膮ce tworzywa sztuczne nale偶膮 do tej kategorii, poniewa偶 nie wiadomo, jakie rodzaje tworzyw sztucznych zosta艂y u偶yte do ich produkcji, ani czy zosta艂y one po艂膮czone.
Kategoria ta obejmuje r贸wnie偶 mniej popularne rodzaje tworzyw sztucznych, takie jak bioplastiki, tworzywa termoutwardzalne i termoplastyczne.
Bioplasty s膮 wykonane z materia艂贸w naturalnych i mog膮 by膰 stosowane jako kompostowalne. Zazwyczaj s膮 one wykonane z trzciny cukrowej lub skrobi.
Z drugiej strony, tworzywa termoutwardzalne to takie, kt贸re maj膮 tylko jedn膮 szans臋 na formowanie produkt贸w. Poniewa偶 nie mo偶na ich stopi膰, nie mo偶na ich podda膰 recyklingowi.
I wreszcie, termoplasty s膮 materia艂em, kt贸ry 艂atwo si臋 topi i twardnieje natychmiast, gdy tylko ostygnie. To sprawia, 偶e s膮 one 艂atwe do recyklingu i nieokre艣lone.
Zalety stosowania tworzyw sztucznych
G艂贸wn膮 zalet膮 jest r贸偶norodno艣膰 produkt贸w ko艅cowych, kt贸re mog膮 by膰 wykonane z r贸偶nych rodzaj贸w tworzyw sztucznych, produkty mog膮 by膰 produkowane zgodnie z 偶yczeniem, a ich twardo艣膰 b臋dzie zale偶a艂a od u偶ytego tworzywa sztucznego.
Ze wzgl臋du na ich jako艣膰 jako izolator贸w elektrycznych, s膮 one cz臋sto wykorzystywane do produkcji wyrob贸w z tworzyw sztucznych, takich jak kable, prze艂膮czniki, ta艣my izolacyjne lub bezpieczniki.
Chocia偶 istnieje du偶a r贸偶norodno艣膰 materia艂贸w do produkcji przedmiot贸w, wi臋kszo艣膰 firm uwa偶a tworzywa sztuczne za jedne z najlepszych, co wynika z niskich koszt贸w ich nabycia i produkcji
Ponadto, produkty z tworzyw sztucznych s膮 trwa艂e przez wiele lat, niekt贸re z nich mog膮 by膰 ponownie wykorzystane lub poddane recyklingowi w celu stworzenia nowych produkt贸w.
Wady stosowania tworzyw sztucznych
G艂贸wn膮 wad膮 stosowania tworzyw sztucznych w wielu produktach, z kt贸rych korzystamy na co dzie艅, jest spos贸b utylizacji wytwarzanych przez nas odpad贸w.
Tworzywa sztuczne ulegaj膮 degradacji w ci膮gu oko艂o 150 lat i w tym czasie s膮 zatrzymywane na sk艂adowiskach odpad贸w lub w ekosystemach.
W wi臋kszo艣ci przypadk贸w tworzywo sztuczne nie znika lub ulega degradacji, lecz rozk艂ada si臋 na drobne cz膮stki – tzw. mikroplastiki – kt贸re trafiaj膮 do r贸偶nego rodzaju ekosystem贸w.
Poniewa偶 s膮 one cz臋艣ci膮 ekosystem贸w, poniewa偶 s膮 藕le utylizowane, gin膮 tysi膮ce gatunk贸w ro艣lin i zwierz膮t. Powoduj膮 one r贸wnie偶 zanieczyszczenie powietrza, zbiornik贸w wodnych i gleby.
Proces wydobywania sk艂adnik贸w tworzyw sztucznych z ropy naftowej powoduje du偶e szkody dla 艣rodowiska, np. emisj臋 gaz贸w cieplarnianych.
Je艣li tworzywo sztuczne jest poddawane recyklingowi, nie powinno by膰 艂膮czone, poniewa偶 oznacza to wi臋cej pracy dla maszyn i otrzymujesz s艂abe tworzywo sztuczne.